Tekst & Fotoalbum : Philip Verhaege
Het Park Den Brandt in Wilrijk ligt op een boogscheut van het centrum van Antwerpen. Met zijn sprookjesachtige kasteel en Engelse cottage heeft het iets feeërieks en romantisch. Maar ook de bunkers uit de tweede wereldoorlog zijn er meer dan een bezoekje waard. Een drietal bunkers in het park zijn uitgebouwd tot een volwaardig oorlogsmuseum. Wij concentreren ons uiteraard vooral op het festival Jazz Middelheim. Kort na de middag vertrokken wij richting Antwerpen om vandaar uit de wegwijzers te volgen tot aan de Beukenlaan in Wilrijk. Jazz Middelheim is een jaarlijks jazzfestival dat werd opgericht door Elias Gistelinck in 1969. Het is inmiddels aan zijn 35ste editie en op zaterdag 13 augustus keken we vooral uit naar het weerzien met Patti Smith.
We waren net op tijd om nog even te genieten van de slotakkoorden van Avishai Cohen’s Big Vicious in een zonovergoten Park Den Brandt. Maar we hoorden van de vroege bezoekers niets dan positieve superlatieven over zijn bizarre mengeling van jazz, psychedelica, rock en funktunes. ‘Muziek is een mooi gegeven’, sprak Avishai ons nog toe… ‘so thanks God!’ Gelukkig waren we wel op tijd voor de sympathieke Eric Thielemans in de Club Stage. Hij studeerde aan de Antwerpse Jazz Studio bij Dré Pallemaerts en volgde zelfs cursussen bij drummer Billy Hart. Eric stelde hier vandaag zowaar vier facetten voor. In het eerste luik musiceert hij op heel ongewone toestellen. Hij slaat op inox poten en komt zelfs met een wiel tevoorschijn, waar hij dan weer met een strijkstok een heel ongewone geluid produceert. Samen zorgt dit alles voor een mixture van gezellige klanken. Eric is als het ware een getalenteerde improvisator. En dat is toch wat echte topmuzikanten affirmeren.
Na een frisse Duvel, want ook hier is Brouwerij Moortgat een van de hoofdsponsers, begeven ons richting Main Stage voor Instant Composers Pool Orchestra, kortweg ICP Ochestra. Met Han Bennink (drum), Ab Baars (klarinet, tenorsax), Tobias Delius (klarinet, tenorsax), Ernst Glerum (contrabas), Thomas Heberer (trompet), Tristan Honsinger (cello), Guus Janssen (piano, compositie), Michael Moore (klarinet, altosax), Mary Oliver (viool, alt-viool), Wolter Wierbos (trombone) stond er heel wat mooi volk op het podium. Helaas is pianist Misha Mengelberg al een tijdje, wegens gezondheidsreden, niet meer van de partij. Maar zijn geest dwaalt ongetwijfeld hier over het podium. Guus Janssen neemt nu de honneurs waar op toetsen. Het ensemble heeft met ‘Restless In Pieces’ een knap album te promoten. De improviserende compositie ‘Bleek Gezicht’ van Maurice Horsthuis bracht heel wat sfeer in de tent. Net zoals het uitgesponnen en ICP typerende ‘Jojo Jive’ van Guus Janssen, dat werd opgedragen aan een Nederlands paard dat momenteel furore maakt op de Olympische Spelen in Brazilië. Met een extraordinaire originaliteit benaderd de band op een geheel eigenzinnige wijze flarden van grote muzikale artiesten. Het publiek kon dit performen overduidelijk wel smaken.
In de Club Stage mag Eric Thielmans nog eens zijn opwachting maken. Nu doet hij dat met een van zijn grootste mentors Billy Hart. De 75-jarige Hart werd geboren in Washington, DC en werkte in het verleden als slagwerker met grootheden als Otis Redding, Sam & Dave, Buck Hill en Shirley Horn. Verder was hij sideman bij Jimmy Smith, Wes Montgomery en The Montgomery Brothers., Wayne Shorter en Eddie Harris. Twee drummers dus op een podium die haast poëtisch in elkaars vaarwater komen. Deze vaak simpele drumritmes overrulen dan ook onze redenatie.
Op de Main Stage is er inmiddels een ‘Tribute to Ornette Coleman’ aan de gang. Vorig jaar overleed Ornette op 85-jarige leeftijd. Deze invloedrijke Amerikaanse pionier, multi-instrumentalist, winnaar van de Pulitzer prijs voor muziek en componist is aanvankelijk bekend geworden dankzij albums zoals ‘The Shape of Jazz to Come’, ‘This is our Music’ en ‘Free Jazz’. Al deze platen waren als het ware de voorlopers voor de Free Jazz stromingen in de jaren ’60. In deze tribute band vinden we Ornette’s zoon Denardo Coleman terug op drums. Samen met Al MacDowell (elektrische bas), Tony Falanga (akoestische bas), Charlie Ellerbe (gitaar), Rene McLean (altsaxofoon), Abraham Burton (tenorsaxofoon), Wallace Roney Jr. (trompet) pootte ze een ware hommage neer. Flarden van nummers als ‘Following The Sound’, ‘Sleep Talking’ en ‘Out Of Order’ konden ons hier wel bekoren. Ieder bandlid kreeg de nodige ruimte en tijd om te soleren. Het ensemble spel klonk dan ook zeer geroutineerd bij deze jazzmuzikanten.
In de Club Stage is inmiddels het project ‘The Mechanics are Dancing in your Head’ aan hun set begonnen. Het project bestaat hier uit Mauro Pawlowski (gitaar), Rudy Trouvé (gitaar), Jean-Yves Evrard (gitaar), Roman Hiele (electronics) en uiteraard drummer Eric Thielemans. Ook hier wordt Ornette Coleman geëerd. Mauro Pawlowski kennen we uit de superformatie dEUS en leent zijn gitaarfraseringen aan deze meesterwerken. Het eclectische repertoire vind dan ook zijn oorsprong in Ornette Colemans studio album ‘Dancing In Your Head’ uit 1977 op het label Horizon Records. Kortweg, ook dit was een intrigerende en conspirerende show.
Op de Main Stage wordt ‘An Evening of Words and Music with Patti Smith’ voorgesteld.
Patti Smith heeft nog steeds dat breekbare, sensibele en krachtige stemtimbre. Als jongeling was ik al snel verknocht aan het album ‘Horses’ uit 1975, geproducet door John Cale. Patti was een van de grondleggers van de New Yorkse punkscene. Ze heeft dan ook haar bijnaam ‘The Godmother of Punk’ niet gestolen. Toch werd ze geboren in Chicago op 30 december 1946. Na haar studies aan het Smith Glassboro State College verhuisde ze naar de Big Apple in 1967. Na een omweg in Parijs trok ze twee jaar later opnieuw terug naar New York en vormde er in 1974 The Patti Smith Group. Zodra Patricia Lee ‘Patti’ Smith hier op het podium verschijnt charmeert ze het publiek met de woorden ‘Obviously, I’m not a jazz singer’…Toen wisten we haast met enige zekerheid dat hier geschiedenis ging worden geschreven! Met enkele innemende zinnen uit de song ‘Birdland’ -uit haar boek ‘Collected Lyrics’- opende Smith haar lezing, die dan muzikaal geaccordeerd naadloos overging in de song. Het is haast een fusie tussen rock en poëzie. Ze leest en reciteert op haar geheel eigen wijze ook flarden uit het gedicht ‘Holy’ van Allen Ginsberg en het bijhorende en nederige nummer ‘Wing’.
Smiths charisma ligt uiteraard in haar modificerende rijkelijke levenservaringen en haar onnavolgbare energie. Meteen hierop ging het dak eraf bij ‘Dancing Barefoot’. Spontaan begonnen enkele fans vooraan te dansen. Na een fluim te hebben gespuwd meteen het sein voor Smith om er een spreekwoordelijke lap op te gegeven. Ze stelde eerst haar bandleden Tony Shanahan (bas, piano), ‘my little boy’ Jackson Smith (gitaar) en de jonge Britse drummer Sebastian Rochford voor en zetten gezwind de hit ‘Frederick’ in. Een nummer dat werd geschreven voor Jackson vader Fred Smith, voormalig gitarist bij de Detroitse rockband MC5. Zoon Jackson is trouwens gehuwd met The White Tripe drumster Meg White. Het neerbuigende ‘Ghost Dance’ werd zo een onvoorspelbare punkrocksong, net zoals het attractieve ‘When Doves Cry’ van Prince en het venijnige ‘Summer Cannibals’ dat werd opgedragen aan de kok van het festival. De opfleurende en opporrende gitaarriffs van Jackson zette zijn moeder aan tot rebelse en fulminante uitspraken. ‘Fuck the chairs, let’s dance…’ sprak ze de meedeinde menigte toe. Prompt stroomden de gangen vol en ging iedereen rechtstaan op de stoeltjes Finaal werd ‘Peaceable Kingdom’, ‘Rising In A River’ en ‘Because The Night’ ingezet Voor de nieuwe generatie was er het culminerende ‘People Have The Power’ en de fonkelende klassieker ‘Gloria’ van Them. Met de fantastische zinsnede ‘Jesus died for somebody’s sins, but not mine’… besloot Patti Smith haar concert. –Schitterend, niet ? Met een energetische overtuigingskracht is ze een dichter/muzikant die hele generaties heeft en nog zal beïnvloeden. Tot tranen toe bewogen verlieten heel wat de fans de Main Stage Concert tent . Met deze geestdriftige show heeft een geniale Patti Smith als het ware de organisatie een loer gedraaid. Maar dan wel een mooie!
Tekst & Fotoalbum : Philip Verhaege
liveactsbelgium.com 